Soạn bài Văn bản chi tiết từ A-Z trong SGK Ngữ văn 10 

Soạn bài Văn bản Ngữ văn lớp 10 sẽ giúp các bạn học sinh nắm vững kiến thức. Đồng thời giúp các bạn trả lời câu hỏi một cách hiệu quả và chính xác nhất. Vì thế, hãy cùng Mas.edu.vn soạn bài Văn bản ngay nhé.

Note: Có 1 khái niệm gọi là sơ đồ tư duy, với việc soạn văn nói riêng hay học văn nói chung các bạn nên tìm hiểu sơ đồ tư duy là gì và cách để triển khai, vẽ 1 sơ đồ tư duy đơn giản nhưng hiểu quả nhất để dễ dàng tiếp vận với vấn đề.

Soạn bài Văn bản ngắn gọn

Khái niệm, đặc điểm Văn bản

Văn bản là sản phẩm của hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Văn bản gồm một hay nhiều câu, nhiều đoạn và có những đặc điểm riêng.

Cụ thể:

• Mỗi văn bản tập trung thể hiện một chủ đề và triển khai chủ đề đó một cách trọn vẹn.
• Các câu trong văn bản có sự liên kết chặt chẽ. Đồng thời cả văn bản được xây dựng theo một kết cấu mạch lạc.
• Mỗi văn bản có dấu hiệu biểu hiện tính hoàn chỉnh về nội dung. Văn bản thường mở đầu bằng một nhan đề và kết thúc bằng hình thức thích hợp với từng loại văn bản.
• Mỗi văn bản nhằm thực hiện một hoặc một số mục đích giao tiếp nhất định.

Các loại văn bản

Theo lĩnh vực và mục đích giao tiếp, người ta phân biệt các loại Văn bản sau:

• Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ sinh hoạt (thư, nhật ký,…).
• Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật (thơ, truyện, tiểu thuyết, kịch,…).
• Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ khoa học (sách giáo khoa, tài liệu học tập, bài báo khoa học, luận văn, luận án, công trình nghiên cứu,…).
• Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ hành chính (đơn, biên bản, nghị quyết, quyết định, luật,…).
• Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận (bài bình luận, lời kêu gọi, bài hịch, tuyên ngôn,…).
• Văn bản thuộc phong cách ngôn ngữ báo chí (bản tin, bài phóng sự, bài phỏng vấn, tiểu phẩm,…).

Soạn bài Văn bản chi tiết nhất

Khái niệm, đặc điểm Văn bản

Câu 1 trang 24 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Mỗi văn bản trên được người nói (người viết) tạo ra trong loại hoạt động nào? Để đáp ứng nhu cầu gì? Dung lượng (số câu) ở mỗi văn bản như thế nào?

Trả lời:

Mỗi văn bản trên được người nói tạo ra trong hoạt động giao tiếp bằng ngôn ngữ. Văn bản 1 đáp ứng nhu cầu trao đổi thông tin. Văn bản 2 biểu lộ thái độ, tình cảm. Văn bản 3 vừa thông báo thông tin vừa hướng tới hành động.

Văn bản 1 có 1 câu tục ngữ. Văn bản 2 gồm nhiều câu ca dao. Văn bản 3 gồm nhiều đoạn liên kết chặt chẽ với nhau.

Câu 2 trang 24 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Mỗi Văn bản trên đề cập đến vấn đề gì? Vấn đề đó được triển khai nhất quán trong toàn bộ Văn bản như thế nào?

Trả lời:

Văn bản 1 đề cập đến kinh nghiệm trong cuộc sống, nhất là việc kết giao bạn bè. Văn bản 2 nói đến thân phận của người phụ nữ trong xã hội xưa. Văn bản 3 đề cập tới một vấn đề chính trị đó là kêu gọi mọi người đứng lên chống thực dân Pháp.

Các vấn đề này đều được triển khai nhất quán trong từng Văn bản. Văn bản 2 và 3 có nhiều câu có quan hệ ý nghĩa rất rõ ràng. Đồng thời, những câu này được liên kết với nhau chặt chẽ bằng ý nghĩa hoặc bằng các liên từ.

Câu 3 trang 24 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Ở những Văn bản có nhiều câu (các Văn bản 2 và 3). Nội dung của Văn bản được triển khai mạch lạc qua từng câu, từng đoạn như thế nào? Đặc biệt ở Văn bản 3, Văn bản còn được tổ chức theo kết cấu 3 phần như thế nào?

Trả lời:

Văn bản 2, mỗi cặp câu lục bát tạo thành một ý và các ý này trình bày theo thứ tự. Hai cặp câu này liên kết với nhau bằng phép lặp từ đó là từ “thân em”.

Văn bản 3 có hình thức mạch lạc thể hiện qua hình thức kết cấu 3 phần. Mở bài gồm phần tiêu đề và câu “Hỡi đồng bào toàn quốc!”. Thân bài là tiếp theo đến thắng lợi nhất định về dân tộc ta!”. Kết bài là phần còn lại.

Câu 4 trang 24 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Về hình thức, Văn bản 3 có dấu hiệu mở đầu và kết thúc như thế nào?

Trả lời:

Văn bản 3 thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận. Phong cách ngôn ngữ này được dùng trong lĩnh vực giao tiếp chính trị và được trình bày dưới dạng lời kêu gọi.

Phần mở đầu của Văn bản gồm tiêu đề và một lời hô gọi (Hỡi đồng bào toàn quốc!) để dẫn dắt người đọc vào phần nội dung. Phần kết thúc gồm hai khẩu hiệu khích lệ ý chí và lòng yêu nước của “quốc dân đồng bào”.

Câu 5 trang 24 SGK Ngữ văn 10 tập 1

Mỗi Văn bản trên được tạo ra nhằm mục đích gì?

Trả lời:

Văn bản 1 mục đích nói về sự ảnh hưởng của môi trường sống. Những người chúng ta thường xuyên giao tiếp đến việc hình thành nhân cách của mỗi cá nhân.

Văn bản 2 mục đích nói về thân phận long đong, lận đận của người phụ nữ trong xã hội xưa. Văn bản 3 là lời kêu gọi toàn dân đứng lên chống lại cuộc chiến tranh xâm lược lần hai của thực dân Pháp.

Các loại văn bản

Câu 1 trang 25 SGK Ngữ văn 10 tập 1

So sánh các Văn bản 1, 2 với Văn bản 3 (mục I, SGK trang 23 – 24).

Trả lời:

Văn bản 1 nói đến một kinh nghiệm sống. Văn bản 2 nói lên thân phận người phụ nữ trong xã hội cũ. Văn bản 3 đề cập đến một vấn đề chính trị.

Ở các Văn bản 1 và 2 chúng ta thấy có nhiều các từ ngữ quen thuộc thường sử dụng hàng ngày (mực, đèn, thân em, mưa sa, ruộng cày…). Văn bản 3 lại sử dụng nhiều từ ngữ chính trị (kháng chiến, hòa bình, nô lệ, đồng bào, Tổ quốc,…).

Nội dung của Văn bản 1 và 2 được thể hiện bằng những hình ảnh giàu tính hình tượng. Văn bản 3 chủ yếu dùng lý lẽ và lập luận.

Văn bản 1 và 2 thuộc phong cách ngôn ngữ nghệ thuật. Văn bản 3 thuộc phong cách ngôn ngữ chính luận.

Câu 2 trang 25 SGK Ngữ văn 10 tập 1

So sánh Văn bản (2), (3) với một bài học thuộc môn khoa học khác (Văn bản 4) và một đơn xin nghỉ học (5). Rút ra nhận xét.

Phạm vi sử dụng :

• Văn bản 2 dùng trong lĩnh vực giao tiếp nghệ thuật.
• Văn bản 3 dùng trong lĩnh vực giao tiếp về chính trị.
• Các bài học môn Toán, Vật lí, Hoá học, Sinh học, Lịch sử, Địa lí,… Trong SGK dùng trong lĩnh vực giao tiếp khoa học.
• Đơn xin nghỉ học, giấy khai sinh dùng trong giao tiếp hành chính.

Mục đích giao tiếp cơ bản :

• Văn bản 2: Bộc lộ cảm xúc.
• Văn bản 3: Kêu gọi toàn dân đứng lên kháng chiến chống Pháp.
• Các Văn bản trong SGK: Truyền tải các kiến thức khoa học ở các lĩnh vực toàn diện trong cuộc sống như Toán, Vật lí, Hoá học, Sinh học,…
• Văn bản đơn từ và giấy khai sinh nhằm trình bày, đề đạt. Đồng thời ghi nhận những sự việc, hiện tượng liên quan giữa cá nhân với các tổ chức hành chính.

Lớp từ ngữ riêng :

• Văn bản 2 dùng các từ ngữ gần với ngôn ngữ sinh hoạt, giàu hình ảnh, cảm xúc và liên tưởng nghệ thuật.
• Văn bản 3 dùng nhiều từ ngữ chính trị, quân sự.
• Các Văn bản trong SGK dùng nhiều từ ngữ, thuật ngữ thuộc các chuyên ngành khoa học riêng biệt.
• Văn bản đơn từ hoặc giấy khai sinh dùng nhiều từ ngữ hành chính trang trọng, đúng khuôn mẫu.

Cách kết cấu và trình bày ở mỗi loại Văn bản:

• Văn bản 2 sử dụng thể thơ lục bát, có kết cấu của ca dao, dung lượng ngắn.
• Văn bản 3 có kết cấu ba phần rõ ràng, mạch lạc.
• Mỗi Văn bản trong SGK cũng có kết cấu rõ ràng, chặt chẽ với các phần, các mục,…
• Đơn và giấy khai sinh, kết cấu và cách trình bày đều đã có khuôn mẫu chung.

Mong rằng từ những thông tin trên đây sẽ giúp bạn hiểu cách soạn bài Văn bản chi tiết nhất. Đồng thời từ các cách soạn bài Văn bản sẽ giúp bạn tiếp thu bài tốt hơn và đạt điểm cao trong môn này. Bên cạnh đó, bạn cũng đừng quên theo dõi nhiều bài viết mới của Mas.edu.vn nhé.