Sự khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân – Sinh học 10

Nguyên phân và giảm phân là những giai đoạn phân bào diễn ra trong cơ thể sinh vật. Vậy sự khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân là gì? Cùng Mas.edu.vn so sánh ngay nhé!

Nguyên phân là gì?

Trước khi đi đến những sự khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân chúng ta thử định nghĩa này như thế nào.

Nguyên phân là một loại phân chia tế bào trong đó một tế bào gốc phân chia để tạo ra hai tế bào mới giống hệt nhau về mặt di truyền. Trong bối cảnh của chu kỳ tế bào, nguyên phân là một phần của quá trình phân chia.

Trong đó DNA của nhân tế bào được phân chia thành hai bộ nhiễm sắc thể bằng nhau. Quá trình nguyên phân chia thành kỳ đầu, kỳ trung gian, kỳ giữa, kỳ sau và kỳ cuối.

Giảm phân là gì?

Giảm phân là quá trình phân bào chỉ xảy ra ở các tế bào sinh dục chín (tế bào sinh tinh và sinh trứng). Kết quả của giảm phân là tạo ra các giao tử (tinh trùng hoặc trứng) mang một nửa bộ nhiễm sắc thể của tế bào mẹ ban đầu.

Ví dụ: Tế bào mẹ 2n = 4 kí hiệu AaBb giảm phân tạo 4 giao tử: AB và ab hoặc Ab và aB.

Quá trình GP 1

• Kỳ đầu 1 tương tự như kỳ đầu nguyên phân song xảy ra tiếp hợp giữa các NST kép trong cặp tương đồng có thể dẫn đến trao đổi đoạn NST.
• Kỳ giữa 1 các NST kép di chuyển về mặt phẳng của tế bào và tập trung thành 2 hàng.
• Kỳ sau 1 mỗi nhiễm sắc thể kép tương đồng di chuyển theo tơ vô sắc về một cực tế bào.
• Kỳ cuối 1 khi về cực tế bào các nhiễm sắc thể kép dần dần giãn xoắn. Diễn ra hiện tượng phân chia tế bào chất tạo thành 2 tế bào con.

Sự khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân

Sự khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân:

Nguyên phân 

• Xảy ra ở tất cả các dạng tế bào.
• Có một lần phân bào.
• Không có sự tiếp hợp và hoán vị gen.
• Các NST ở kì giữa xếp thành 1 hàng tại mặt phẳng xích đạo.
• Kết quả: tạo 2 tế bào con có số lượng NST giống hệt tế bào mẹ (2n).

Giảm phân

• Xảy ra ở tế bào sinh dục chín.
• Có hai lần phân bào.
• Có sự tiếp hợp và hoán vị gen.
• Các NST xếp thành 2 hàng ở kì giữa I, 1 hàng ở kì giữa II.
• Kết quả: qua hai lần phân bào liên tiếp tạo ra 4 tế bào con có NST giảm đi một nửa so với tế bào mẹ.

Sự giống nhau giữa nguyên phân và giảm phân

Sự giống nhau giữa nguyên phân và giảm phân:

• Đều là hình thức phân bào.
• Đều có một lần nhân đôi ADN.
• Đều có kì đầu, kì giữa, kì sau, kì cuối.
• NST đều trải qua những biến đổi tương tự như: tự nhân đôi, đóng xoắn, tháo xoắn,…
• Màng nhân và nhân con tiêu biến vào kì đầu và xuất hiện vào kì cuối.

Một số câu hỏi liên quan

Nêu khái niệm về chu kì tế bào và những diễn biến cơ bản ở các pha của kì trung gian?

Trả lời:

• Chu kì tế bào là khoảng cách giữa 2 lần phân bào. Gồm 3 pha nhỏ G1, S, G2.
  • Pha G1: Tế bào tổng hợp các chất cần thiết cho sự sinh trưởng.
  • Pha S: Nhân đôi AND và NST.
  • Pha G2: Tổng hợp tất cả những gì còn lại cần cho phân bào.

Trình bày diễn biến của sự phân bào ở tế bào nhân sơ. Nêu sự khác nhau cơ bản giữa phân bào ở sinh vật nhân sơ và nhân thực

Trả lời:

Diễn biến của sự phân bào ở tế bào nhân sơ:

• Tế bào có nhân không hoàn chỉnh nên quá trình phân chia diễn ra theo lối trực phân.
• Ban đầu nhân phân chia trước sau đó các bào quan khác mới bắt đầu phân chia.
• Từ một tế bào tách ra thành 2 tách ra thành 2 tế bào con. Trong quá trình phân chia không có sự hình thành thoi vô sắc.

Sự khác nhau cơ bản giữa phân bào ở sinh vật nhân sơ và nhân thực:

• Ở sinh vật nhân sơ: phân bào không tơ, chủ yếu chúng phân đôi trục tiếp trong tế bào (Trực phân, nội phân), chu kì tế bào đơn giản.
• Sinh vật nhân thực: phân bào có tơ gồm 2 hình thức chính: nguyên phân và giảm phân. Chu kì tế bào phức tạp.

Sự sinh trưởng của tế bào diễn ra chủ yếu ở pha hay kì nào?

Sự sinh trưởng của tế bào diễn ra chủ yếu ở pha G1 của quá trình phân bào. Giai đoạn tổng hợp các chất chuẩn bị cho quá trình nhân đôi ADN ở pha S.

Sự nhân đôi của ADN và nhiễm sắc thể diễn ra ở pha hay kì nào?

Trả lời câu 4 trang 94 SGK Sinh học 10 Nâng cao

Cũng như sinh vật nhân sơ, quá trình này sẽ được diễn ra tại pha S, hay còn gọi là kì trung gian giữa 2 lần phân bào trong.

Bởi tại thời điểm này các nhiễm sắc thể sẽ duỗi xoắn cực đại. Thuận lợi cho quá trình nhân đôi diễn ra nhanh chóng và hoàn chỉnh để tạo ra 2 ADN con giống hệt mẹ.

Xem thêm:

• Các cấp tổ chức của thế giới sống – Giải bài tập Sinh học 10
• Sự khác nhau giữa tế bào động vật và tế bào thực vật Sinh 10

Trên đây là phần so sánh sự khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân Sinh học 10. Hy vọng với những kiến thức tổng hợp trên sẽ hữu ích với độc giả. Nếu thấy hay nhớ like và chia sẻ giúp Mas.edu.vn nhé!