Bạn đang xem bài viết Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương? tại Mas.edu.vn bạn có thể truy cập nhanh thông tin cần thiết tại phần mục lục bài viết phía dưới.
Phong trào Cần Vương đã từng là một cuộc cách mạng lớn trong lịch sử Việt Nam, với mục tiêu tiêu diệt thực dân Pháp và bảo vệ độc lập quốc gia. Tuy nhiên, cuối cùng, phong trào này đã không thể thành công trong sự thực thi của mình. Có nhiều nguyên nhân đã dẫn đến thất bại của phong trào Cần Vương, bao gồm cả những yếu tố nội tại và bên ngoại.
Phong trào Cần Vương dưới thời vua Hàm Nghi đã làm nổi lên một loạt cuộc khởi nghĩa đấu tranh của nhân dân ta chống lại thực dân Pháp. Tuy nhiên, phong trào đã nhanh chóng bị quân Pháp đàn áp. Vậy đâu là nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương? Hãy cùng Mas.edu.vn tìm hiểu!
Danh Mục Bài Viết
Cần Vương có nghĩa là gì?
Cần Vương có nghĩa là là giúp vua, phò vua giúp nước. Trong lịch sử Việt Nam, đã từng có những lực lượng nhân danh giúp nhà vua như thời Lê sơ, các cánh quân hưởng ứng lời kêu gọi của vua Lê Chiêu Tông chống lại quyền thần Mạc Đăng Dung.
Tuy nhiên, phong trào này không để lại nhiều dấu ấn. Cho nên khi nhắc tới Cần Vương, người ta thường nghĩa tới phong trào chống Pháp xâm lược.
Phong trào Cần Vương (1885 – 1896) là tập hợp hệ thống các cuộc khởi nghĩa vũ trang khắp cả nước nhằm hưởng ứng chiếu Cần Vương của vua Hàm Nghi. Phong trào thu hút được một số quan lại trong triều đình và văn thân.
Ngoài ra, phong trào còn thu hút đông đảo các tầng lớp sĩ phu yêu nước thời bấy giờ. Tuy nhiên, quy mô của phong trào còn riêng lẻ và mang tính địa phương.
Tác dụng của chiếu Cần Vương
- Chiếu Cần Vương kêu gọi toàn bộ nhân dân cả nước đứng lên cùng đoàn kết để giúp vua chống lại thực dân Pháp xâm lược.
- Lời kêu gọi đã dẫn lên một loạt phong trào chống Pháp mạnh mẽ khắp cả nước. Trong đó, có thể kể đến một số cuộc khởi nghĩa tiêu biểu như: Khởi nghĩa Ba Đình do Phạm Bành – Đinh Công Tráng lãnh đạo, khởi nghĩa Bãi Sậy do Nguyễn Thiện Thuật chỉ huy, khởi nghĩa Hương Khê do Phan Đình Phùng lãnh đạo,…
Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương?
Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương:
Tính chất địa phương: Phong trào Cần Vương thất bại có nguyên nhân đến từ sự kháng cự chỉ có tính chất địa phương. Các lãnh đạo của phong trào chỉ có uy tín tại địa phương nơi xuất thân, khi họ bị bắt hoặc giết thì nghĩa quân đầu hàng hoặc giải tán.
Thiếu sự quy tụ và đường lối lãnh đạo: Phong trào Cần Vương vẫn chưa hội tụ và tập hợp được thành một khối thống nhất; chưa có phương hướng hoạt động cũng như đường lối chiến lược rõ ràng đủ mạnh để chống Pháp.
Quan hệ với nhân dân: Các cuộc khởi nghĩa của phong trào Cần Vương không lấy được sự tin tưởng từ nhân dân bởi gốc rễ chưa xuất phát từ nông dân. Các đạo quân còn đi cướp bóc của dân chúng.
Mâu thuẫn với tôn giáo: Việc xung đột với Công giáo của quân Cần Vương buộc nhiều giáo dân phải tự vệ bằng cách kết nối thông đồng với thực dân Pháp. Theo thống kê của người Pháp cho biết, có hơn 20.000 giáo dân đã bị quân Cần Vương giết hại.
Mâu thuẫn sắc tộc: Sự sai lầm trong chính sách sa thải các quan chức Việt, cho dân tộc thiểu số quyền tự trị khiến các sắc dân này đã đứng về phía Pháp. Chính người Thượng đã bắt Hàm Nghi. Các bộ lạc Thái, Mán, Mèo, Nùng, Thổ đều đã cắt đường liên lạc của quân Cần Vương. Họ cũng giúp quân Pháp chiến tranh phản du kích đầy hiệu quả.
Vũ khí: Với vũ khí tự túc, thô sơ, quân Cần Vương khó mà đối đầu với vũ khí hiện đại của quân đội Pháp.
Lực lượng chênh lệch: Lực lượng của phong trào Cần Vương quá chênh lệch so với đội quân hùng mạnh của Pháp. Họ chỉ có thể tấn công vào những chỗ yếu, sơ hở của địch; không đủ khả năng thực hiện chiến tranh trực diện với lực lượng của địch.
Tinh thần chiến đấu: Ngoại trừ một số thủ lĩnh có tinh thần chiến đấu đến cùng và hi sinh vì nước, không ít thủ lĩnh quân khởi nghĩa nhanh chóng buông vũ khí đầu hàng khi tương quan lực lượng bắt đầu bất lợi. Vì vậy mới khiến phong trào nhanh chóng suy yếu và tan rã.
Mục đích của phong trào Cần Vương?
Mục đích của phong trào Cần Vương là giúp vua cứu nước, đánh đuổi giặc Pháp, khôi phục lại quốc gia phong kiến độc lập.
Ngày 13/7/1885, Tôn Thất Thuyết nhân danh vua Hàm Nghi ra chiếu Cần Vương, kêu gọi văn thân, sĩ phu và nhân dân cả nước đứng lên vì vua mà kháng chiến. Lúc này, triều đình phong kiến nhà Nguyễn chỉ là bù nhìn, thực dân Pháp đã nắm mọi quyền hành ở nước ta. Trước thế sự đó, chính quyền yêu nước của vua Hàm Nghi kêu gọi nhân dân đứng lên đấu tranh chống lại thực dân Pháp xâm lược.
Tính chất của phong trào Cần Vương
Tính chất của phong trào Cần Vương là phong trào yêu nước trên lập trường phong kiến. Đây là một phong trào yêu nước chống thực dân Pháp ngoại xâm theo ý thức hệ phong kiến, thể hiện tính dân tộc sâu sắc.
Phong trào là sự hỗ trợ giúp vua giành lại đất nước phong kiến, thể hiện tình yêu dân tộc. Tuy nhiên, phong trào lại diễn ra theo khuynh hướng lẻ tẻ. Đây cũng là một trong những nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương.
Đặc điểm của phong trào Cần Vương
Đặc điểm của phong trào Cần Vương:
- Phạm vi hoạt động: Giai đoạn đầu phong trào diễn ra trên phạm vi rộng khắp cả nước, đặc biệt là ở Bắc Kì và Trung Kì; giai đoạn sau chuyển trọng tâm dần về vùng núi và trung du.
- Quy mô phong trào: Diễn ra ở quy mô lớn với hàng trăm cuộc khởi nghĩa nhưng còn nhỏ lẻ, mang tính địa phương; thiếu sự liên kết chặt chẽ thành phong trào mang tính đoàn kết khắp cả nước.
- Lãnh đạo phong trào: Văn thân, sĩ phu yêu nước.
- Lực lượng tham gia: Đông đảo các tầng lớp nhân dân, đặc biệt là nông dân.
- Mục tiêu của phong trào: Chống thực dân Pháp, chống phong kiến đầu hàng; giành lại độc lập dân tộc, khôi phục lại chế độ phong kiến độc lập.
- Tính chất: Yêu nước, chống xâm lược trên lập trường phong kiến.
- Hình thức đấu tranh: Tất cả các cuộc khởi nghĩa đều theo hình thức đấu tranh duy nhất là vũ trang bạo động.
Các giai đoạn phát triển của phong trào Cần Vương
Phong trào Cần Vương phát triển qua hai giai đoạn:
- Giai đoạn I (1885 – 1888): Phong trào bùng nổ trên khắp cả nước
- Giai đoạn II (1888 – 1896): Phong trào quy tụ các cuộc khởi nghĩa lớn
Diễn biến phong trào Cần Vương
Giai đoạn I (1885 – 1888): Phong trào bùng nổ trên khắp cả nước
Hưởng ứng lời kêu gọi chiếu Cần Vương, nhiều văn thân, sĩ phu và nhân dân yêu nước đứng lên, tập hợp các nghĩa binh, xây dựng căn cứ khởi nghĩa. Họ đấu tranh mạnh mẽ quyết liệt trước thực dân Pháp cùng bè lũ tay sai trên các địa bàn rộng lớn thuộc Bắc và Trung Kì. Nhiều tướng lĩnh đã tham gia chỉ huy như Phan Đình Phùng, Trần Xuân Soạn, Phàm Bành,…
Triều đình Hàm Nghi với sự phò tá trợ giúp của Tôn Thất Đàm và Tôn Thất Nghiệp (là hai người con của Tôn Thất Thuyết). Dưới sự đàn áp của thực dân Pháp, vua Hàm Nghi phải rút lui và chiến đấu ở vùng núi Quảng Bình, sau đó lui về Ấu Sơn (Hà Tĩnh).
Tháng 6/1886, Triều đình Đồng Khánh của thực dân Pháp theo lệnh toàn quyền Pháp xuống dụ kêu hàng. Thế nhưng, không ai trong triều đình Hàm Nghi chịu đầu hàng buông súng.
Trong giai đoạn này, các cuộc đấu tranh chỉ dừng lại ở phạm vi nhất định, còn riêng lẻ. Các cuộc khởi nghĩa lần lượt nổ ra ở hầu hết các vùng Bắc Kì và Trung Kì.
Cuối năm 1888, do sự phản bội của Trương Quang Ngọc nên vua Hàm Nghi bị bắt và đày đi Angieri. Phong trào Cần Vương giai đoạn thứ nhất kết thúc.
Giai đoạn II (1888 – 1896): Phong trào quy tụ các cuộc khởi nghĩa lớn
Từ cuối năm 1888, mặc dù không còn sự lãnh đạo trực tiếp từ triều đình nhưng phong trào Cần Vương vẫn tiếp tục diễn ra. Nhiều văn thân, sĩ phu yêu nước đứng lên lãnh đạo và phát triển thành nhiều cuộc khởi nghĩa lớn, với tổ chức cao hơn.
Một số cuộc khởi nghĩa lớn tiêu biểu đã diễn ra như: cuộc khởi nghĩa Hương Khê của Phan Đình Phùng và Cao Thắng, khởi nghĩa Hùng Lĩnh do Tống Duy Tân lãnh đạo, khởi nghĩa Bãi Sậy do Nguyễn Thiện Thuật chỉ huy,….
Trong giai đoạn này, nhiều cuộc khởi nghĩa lớn đã nổ ra nhưng thực dân Pháp cũng tăng cường lực lượng truy quét. Do đó, để duy trì và phát triển, các nghĩa quân phải liên tục di chuyển địa bàn hoạt động, từ đồng bằng lên vùng trung du và miền núi.
Phong trào Cần Vương giai đoạn này vẫn hoạt động riêng lẻ, chưa có sự thống nhất giữa các cuộc khởi nghĩa lớn. Tính địa phương của các khởi nghĩa dẫn đến sự thiếu lãnh đạo và liên kết. Các cuộc khởi lần lượt thất bại dưới sự đàn áp liên tục của quân đội Pháp.
Năm 1896, phong trào Cần Vương kết thúc.
Ý nghĩa của phong trào Cần Vương
Ý nghĩa của phong trào Cần Vương:
Phong trào Cần Vương đã thể hiện sâu sắc tinh thần yêu nước, ý chí kiên cường, bất khuất của nhân dân ta. Nhân dân sẵn sàng đứng lên đấu tranh chống thực dân Pháp, giành lại độc lập dân tộc.
Sự thất bại của phong trào do hệ tư tưởng phong kiến chi phối. Cho nên, khi phong trào thất bại cũng đã chấm dứt thời kì đấu tranh theo ý thức hệ tư tưởng phong kiến, chấm dứt sứ mệnh lịch sử của giai cấp phong kiến trong việc lãnh đạo phong trào cách mạng.
Từ đây, phong trào cách mạng của Việt Nam cần phải tìm ra con đường đấu tranh mới để giành được độc lập dân tộc. Chính điều này đã giúp cho những người yêu nước Việt Nam hướng đến những tư tưởng cách mạng mới, tiếp tục thực hiện nhiệm vụ giải phóng dân tộc.
Kết quả thất bại nhưng phong trào cũng đã cổ vũ mạnh mẽ tinh thần đấu tranh chống lại quân xâm lược của nhân dân ta. Phong trào này thất bại thì sẽ có những phong trào mới nổ ra, tiếp nối truyền thống chống quân xâm lược của nước ta.
Bài viết trên đã chỉ được nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương. Tuy phong trào Cần Vương thất bại nhưng cũng đã để lại những bài học kinh nghiệm quý giá, phát huy truyền thống tốt đẹp của dân tộc ta. Đừng quên theo dõi Mas.edu.vn để cập nhật thêm những kiến thức lịch sử thú vị nhé!
Trong suốt thời gian Phong trào Cần Vương tồn tại, nó đã đối mặt với nhiều thách thức và rào cản trong cuộc chiến chống giai cấp phong kiến, nhằm lật đổ chế độ phương Tây và khôi phục chính quyền dân tộc. Tuy nhiên, dù có tầm quy mô và tinh thần hy sinh cao đến đâu, phong trào Cần Vương cuối cùng đã thất bại. Nguyên nhân chính cho sự thất bại của phong trào này có thể được liệt kê như sau.
Thứ nhất, sự thất bại của phong trào Cần Vương được gắn liền với sự kém hiệu quả trong việc đoàn kết các nhóm phong trào dân tộc. Trong quá trình gian lận của Pháp, chế độ phong kiến và các lực lượng ngược dòng khác, các nhóm Cần Vương đã không thể thống nhất mục tiêu và phương pháp chiến lược. Sự đồng lòng và đoàn kết giữa các lực lượng dân tộc là yếu tố quan trọng để thắng lợi trong cuộc chiến, nhưng phong trào Cần Vương đã không thể tạo ra một liên minh vững chắc để đánh bại đối thủ chung.
Thứ hai, phong trào Cần Vương đã gặp khó khăn trong việc thu hút sự ủng hộ của tầng lớp quý tộc và giới quân sự. Mặc dù phong trào Cần Vương đã có những tuyên bố và chính sách nhằm hấp dẫn lực lượng quân sự và quý tộc, nhưng các nỗ lực đó đã không hiệu quả. Nhiều thành viên trong tầng lớp quý tộc và giới quân sự đã bỏ phiếu bằng chính nắm quyền hoặc không hoạt động chủ đích trong việc ủng hộ phong trào Cần Vương. Sự thiếu ủng hộ từ các tầng lớp quan trọng này đã làm giảm khả năng chiến đấu và gây tổn thương nghiêm trọng đến sự phát triển của phong trào.
Cuối cùng, sự thất bại của phong trào Cần Vương cũng do sự yếu kém trong khả năng quân sự và kinh tế. So với quân đội Pháp mạnh mẽ và quản lý kinh tế hiệu quả, phong trào Cần vương đối mặt với sự thiếu hụt về tài nguyên và vũ khí. Họ thiếu quân đội chuyên nghiệp và dàn xếp kinh tế để sắp xếp và duy trì cuộc chiến. Sự thiếu hụt này đã làm giảm sức mạnh của phong trào và yếu tố quyết định quả quyết trong cuộc chiến.
Tổng kết lại, phong trào Cần Vương đã để lại một dấu ấn quan trọng trong lịch sử Việt Nam, tuy nhiên, sự thất bại của nó có thể được truy nguyên về việc sự thiếu đoàn kết, sự không ủng hộ từ các tầng lớp quý tộc và giới quân sự, cùng với sự yếu kém trong khả năng quân sự và kinh tế. Học kinh nghiệm từ những thất bại này là cần thiết để xây dựng và phát triển những phong trào dân tộc trong tương lai.
Cảm ơn bạn đã xem bài viết Nguyên nhân thất bại của phong trào Cần Vương? tại Mas.edu.vn bạn có thể bình luận, xem thêm các bài viết liên quan ở phía dưới và mong rằng sẽ giúp ích cho bạn những thông tin thú vị.
Từ Khoá Liên Quan:
1. Chế độ cai trị quân sự
2. Sự thiếu ổn định chính trị
3. Sự bất đồng trong phong trào Cần Vương
4. Thiếu sự lãnh đạo mạnh mẽ và thống nhất
5. Ảnh hưởng của các lực lượng xã hội khác
6. Sự phụ thuộc vào sự hỗ trợ ngoại vi
7. Kép phụ ưa ngắn trong việc xây dựng chính quyền
8. Sự bất đồng trong mục tiêu và chiến lược của phong trào
9. Sự thiếu kinh nghiệm quản lý quốc gia
10. Sự bất đồng về tôn giáo và văn hóa
11. Thế lực đối lập quá mạnh
12. Thiếu năng lực chiến đấu hiệu quả
13. Sự thiếu trang bị quân sự và tài chính
14. Đối mặt với áp lực và quân đội mạnh của đối thủ
15. Sự giảm thiểu lòng trung thành và ủng hộ từ dân chúng và quân lính.