Sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội? 6 điều cần biết

Chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội là hai hệ thống kinh tế phổ biến và được áp dụng bởi nhiều quốc gia trên thế giới. Mỗi hệ thống đều luôn tồn tại những mặt ưu và nhược. Hãy cùng Mas.edu.vn tìm hiểu 6 sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội nhé!

Chủ nghĩa tư bản là gì?

Trước khi tìm hiểu đến sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội thì hãy cùng Mas.edu.vn tìm hiểu về chủ nghĩa tư bản là gì bạn nhé!

Chủ nghĩa tư bản là hệ thống chính trị cổ đại. Nó có nguồn gốc ở Châu Âu từ năm 1400 sau Công nguyên. Chủ nghĩa tư bản còn là hệ thống kinh tế dựa trên quyền sở hữu tư nhân đối với tư liệu sản xuất và hoạt động sản xuất vì lợi nhuận. Còn được gọi là nền kinh tế thị trường tự do hoặc nền kinh tế laissez-faire.

Các đặc điểm đặc ́trưng của chủ nghĩa tư bản gồm có tài sản tư nhân, tích lũy tư bản, lao động tiền lương, trao đổi tự nguyện, một hệ thống giá cả và thị trường cạnh tranh. Chủ nghĩa tư bản đã phát triển vào thế kỷ 15 và thống trị tối cao trên thế giới cho đến thế kỷ 20.

Bản chất của chủ nghĩa tư bản là khuyến khích các doanh nghiệp cá nhân với động cơ kiếm nhiều tiền hơn và vươn lên bậc thang xã hội, làm việc để thúc đẩy mọi người.

Quyền sở hữu tư nhân đối với tài sản có nghĩa là của cải vẫn tập trung trong tay các nhà tư bản. Họ chiếm phần lớn lợi nhuận với một phần rất nhỏ thuộc về những người làm việc trong các nhà máy và hầm mỏ, để sản xuất hàng hóa và dịch vụ.

Ngoài ra, trong hệ thống này, sự can thiệp của chính phủ về tài chính là ở mức tối thiểu.

Chủ nghĩa tư sản có những đặc điểm nổi bật sau đây:

• Những yếu tố sản xuất đều thuộc sở hữu của tư nhân. Họ có thể sử dụng chúng theo cách họ nghĩ là phù hợp. Song, chính phủ cũng có thể đặt một số hạn chế về phúc lợi công cộng.
• Chủ nghĩa tư bản mang đến sự tự do cho doanh nghiệp. Mọi cá nhân đều tự do tham gia vào hoạt động kinh tế mà họ lựa chọn.
• Khoảng cách giữa những người có và không có rất lớn do phân phối thu nhập không đồng đều.
• Các nhà sản xuất chỉ sản xuất những hàng hóa mà khách hàng của họ mong muốn.
• Sự cạnh tranh gay gắt tồn tại trên thị trường giữa các công ty sử dụng các công cụ như quảng cáo và giảm giá để kêu gọi sự chú ý của khách hàng.
• Động cơ lợi nhuận là chính. Điều này sẽ thúc ép mọi người làm việc chăm chỉ và kiếm được sự giàu có.

Chủ nghĩa xã hội là gì?

Chủ nghĩa xã hội có nguồn gốc từ Pháp và được phát triển từ năm 1800 sau Công nguyên. Đây là một nền kinh tế trong đó nguồn lực được sở hữu, quản lý và điều tiết bởi Nhà nước.

Hệ thống kinh tế này là tất cả mọi người đều có quyền tương tự và theo cách này, mỗi người đều có thể gặt hái thành quả của kế hoạch sản xuất.

Những cá nhân ủng hộ nền chủ nghĩa này cho rằng các vấn đề thất nghiệp và khủng hoảng tài chính sẽ không nảy sinh. Do nền kinh tế sẽ được kế hoạch hóa với tư liệu sản xuất, và phân phối tập trung trong tay nhà nước.

Điều này sẽ đảm bảo được lợi ích của cá nhân, vì họ sẽ được bảo vệ khỏi những sức mạnh khó lường của nền kinh tế thị trường thống trị.

Phúc lợi công cộng trong nền chủ nghĩa xã hội chính là mục tiêu cơ bản của sản xuất và phân phối sản phẩm, dịch vụ.

Các đặc điểm nổi bật của chủ nghĩa xã hội có thể kể đến như:

• Trong nền kinh tế xã hội, các nguồn lực nhằm mục đích sử dụng để đạt được các mục tiêu kinh tế xã hội.
• Cơ quan kế hoạch trung ương hay nhà nước tồn tại để thiết lập các mục tiêu kinh tế xã hội trong nền kinh tế. Hơn nữa, các quyết định thuộc về các mục tiêu cũng chỉ được thực hiện bởi chính quyền.
• Chủ nghĩa xã hội có sự phân phối thu nhập bằng nhau để thu hẹp khoảng cách giàu nghèo.
• Mọi người đều có quyền làm việc. Song, họ không thể đi theo nghề nghiệp mà họ chọn vì nghề nghiệp chỉ được xác định bởi chính quyền.
• Khi có kế hoạch sản xuất, chủ quyền của người tiêu dùng không có chỗ đứng.
• Vì thiếu yếu tố cạnh tranh nên lực lượng thị trường không xác định giá của hàng hóa. Từ đó không có động cơ lợi nhuận.

Tiếp theo hãy cùng Mas.edu.vn tìm hiểu 6 sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội nhé!

6 sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội

Sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội được thể hiện ở các khía cạnh như sau

Định nghĩa

Sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội theo định nghĩa được đề cập đến như sau:

• Chủ nghĩa tư bản là hệ thống kinh tế cổ đại và chính trị tồn tại với thị trường tự do. Cùng với đó là quyền sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất.
• Chủ nghĩa xã hội là một hệ thống chính trị và kinh tế tồn tại với thị trường được kiểm soát bởi chính quyền. Cùng với đó là quyền sở hữu công cộng đối với tư liệu sản xuất.

Quyền sở hữu phương tiện sản xuất

Đối với chủ nghĩa tư bản, chúng ta có thể dễ dàng nhận thấy rằng tư liệu sản xuất trong chủ nghĩa này thuộc quyền sở hữu của các cá nhân. Cơ sở của chủ nghĩa tư bản chính là quyền cá nhân. Từ đó khuyến khích và đổi mới mục tiêu cá nhân.

Trong khi chủ nghĩa xã hội thì tư liệu sản xuất thuộc quyền sở hữu của nhà nước. Cơ sở của chủ nghĩa xã hội dựa trên nguyên tắc bình đẳng. Từ đó thúc đẩy sự công bằng và bình đẳng trong xã hội.

Tầng lớp xã hội

Tầng lớp xã hội cũng là một trong những sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội. Cụ thể như sau:

•  Chủ nghĩa tư bản tồn tại một khoảng cách lớn giữa tầng lớp giàu và tầng lớp nghèo vì sự phân phối của cải không đồng đều. Đó là một xã hội có phân chia giai cấp.
• Chủ nghĩa xã hội là nơi hầu như không có khoảng cách vì thu nhập dường như là bằng nhau. Đây là một xã hội mơ ước về một xã hội không giai cấp.

Nguồn thu nhập

Trong chủ nghĩa tư bản, những người sở hữu tư liệu sản xuất sẽ có nhiều của cải hơn và có một phần thu nhập. Trong đó những người lao động chỉ được một phần nhỏ.

Còn đối với chủ nghĩa xã hội, mọi người đều có thu nhập ngang nhau do nhà nước sở hữu toàn bộ phương tiện sản xuất.

Thị trường

Chủ nghĩa tư bản là một hệ thống thị trường tự do. Vì vậy giá cả được xác định bởi các lực lượng thị trường và theo đó các công ty có thể thực hiện quyền lực độc quyền, bằng cách tính giá cao hơn. Ngoài ra, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp rất gay gắt.

Đối với chủ nghĩa xã hội thì thị trường do chính phủ kiểm soát. Do đó chính phủ quyết định tỷ lệ của bất kỳ vấn đề nào dẫn đến sự thiếu hụt hoặc lướt sóng. Và bởi vì chính phủ kiểm soát thị trường nên hầu như không có cạnh tranh bên lề.

Sự can thiệp của chính phủ

Sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội ở khía cạnh cuối cùng đó chính là sự can thiệp của chính phủ. Cụ thể như sau:

• Sự can thiệp của chính phủ trong chủ nghĩa tư bản là tối thiểu. Từ đó việc khuyến khích lợi nhuận và khuyến khích các công ty sản xuất những sản phẩm theo yêu cầu của khách hàng luôn được chú trọng.
• Trong khi chính phủ can thiệp gần như toàn bộ trong chủ nghĩa xã hội. Vì vậy sẽ dẫn đến việc thiếu động lực để kiếm tiền và dẫn đến việc không hiệu quả.

Qua những sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội trên, chúng ta có thể thấy được rằng cả hai hệ thống này đều tồn tại những điểm tích cực và tiêu cực riêng.

Vì thế, chúng ta không thể nói hệ thống nào hơn hệ thống nào. Việc lựa chọn đất nước phát triển theo chủ nghĩa nào thì đều phụ thuộc vào sự phù hợp của quốc gia đó.

Tham khảo thêm: Chủ nghĩa xã hội và xã hội chủ nghĩa khác nhau như thế nào?

Trên đây là toàn bộ thông tin về sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư sản và chủ nghĩa xã hội. Hy vọng, qua bài viết này bạn đã nắm rõ được những khía cạnh về sự khác nhau giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội. Hãy theo dõi Mas.edu.vn mỗi ngày để biết thêm nhiều thông tin hay bạn nhé!